Öğretmen Adaylarının Araştırma Tabanlı Etkili Geri Bildirim Bilgisini Geliştirmek

Geri bildirimin, bireylerin öğrenme süreçlerini desteklemedeki güçlü etkisi uzun zamandır bilinmektedir. Ancak, öğretmenlerin bu potansiyeli etkili bir şekilde kullanmaları çoğunlukla mümkün olmamaktadır. Araştırmalar, öğretmenlerin genellikle geri bildirim verirken yüzeysel bir yaklaşım sergilediğini, geri bildirimlerin büyük ölçüde belirsiz ve yapıcı olmayan nitelikte olduğunu ortaya koymaktadır. Bu eksiklikler, etkili geri bildirim modellerinin öğretmen eğitimi süreçlerine entegre edilmesinin gerekliliğini gündeme getirmektedir. Çalışma, bu ihtiyaca binaen geri bildirim teorilerini ve ilkelerini öğretmen adaylarının pratik becerileriyle birleştiren bir müdahale tasarımı sunmaktadır.

AMAÇ

Bu çalışma, öğretmen adaylarının etkili geri bildirim verme becerilerini geliştirmek amacıyla tasarlanmış dört haftalık bir müdahale programını değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Çalışma, öğretmen adaylarının geri bildirim konusundaki bilgi düzeylerini ve uygulama yetkinliklerini artırmanın yanı sıra, eğitim araştırmalarına yönelik olumlu tutumlarını desteklemeyi hedeflemektedir. 

YÖNTEM

• Araştırma Tasarımı: Çalışmada yarı deneysel, ön test-son test kontrol grubu tasarımı kullanılmıştır. Bu tasarım, müdahalenin etkilerini ölçmek için uygun bir çerçeve sağlamaktadır.
• Katılımcılar: Almanya’daki bir öğretmenlik yüksek lisans programına kayıtlı 141 öğrenci çalışmaya katılmıştır. Katılımcıların yaş ortalaması 24,08 olup, %78’i kadın ve %22’si erkektir.
• Müdahale: Dört hafta süren çevrim içi bir kurs, etkili geri bildirim konusunu teorik ve pratik yönleriyle ele almıştır. Kurs, geri bildirim türleri, öğrenme hedeflerine uygunluk, geri bildirim soruları ve yapılandırılmış yazılı geri bildirim üzerine odaklanmıştır. Ayrıca kurs, öğretmen adaylarının staj süreçleriyle eş zamanlı yürütülerek teorik bilgilerin pratikle ilişkilendirilmesini sağlamıştır.
• Ölçüm Araçları:
• Etkili Geri Bildirim Bilgisi (Knowledge about Effective Feedback): Katılımcıların geri bildirim teorisi ve ilkeleri konusundaki bilgilerini ölçmek için kullanılmıştır.
• Etkili Geri Bildirim Sağlama Becerisi (Ability to Provide Effective Feedback): Katılımcıların belirli senaryolara verdikleri yazılı geri bildirimler değerlendirilmiştir.
• Tutum Anketleri: Eğitim araştırmalarına yönelik tutumlar ölçülmüştür.

TEMEL BULGULAR

• Geri Bildirim Bilgisi ve Geri Bildirim Sağlama  Becerilerindeki Gelişim: Müdahaleye katılan öğretmen adaylarının geri bildirim konusundaki bilgi düzeylerinde anlamlı bir artış gözlenmiştir. Özellikle “geri bildirim düzeyleri” (görev, süreç ve öz düzenleme) ve “geri bildirim soruları” gibi kritik kavramlar üzerinde daha derin bir anlayış geliştirdikleri tespit edilmiştir. Bununla birlikte, bazı katılımcılar, öğrenme hedeflerine yönelik geri bildirim sağlama konusunda eksiklikler göstermiştir.  Bu durum, öğrenme hedeflerinin geri bildirim sürecine entegrasyonunun daha fazla vurgulanması gerektiğini ortaya koymaktadır.
• Yazılı Geri Bildirim Kalitesindeki Artış: Öğretmen adaylarının yazılı geri bildirimlerinin niteliği, müdahale sonrasında önemli ölçüde iyileşmiştir. Katılımcılar, geri bildirimlerinde daha yapılandırılmış ve hedef odaklı ifadeler kullanmış; özellikle görev ve süreç düzeylerine ilişkin geri bildirimlerde belirgin bir gelişim göstermiştir. Ancak, öz düzenleme düzeyindeki geri bildirimler sınırlı kalmış ve bu alan daha fazla eğitime ihtiyaç duyulduğunu göstermiştir.
• Eğitim Araştırmalarına Yönelik Tutumlar: Katılımcıların eğitim araştırmalarına yönelik başlangıç tutumları oldukça olumludur. Ancak müdahale sonrası tutumlarda istatistiksel olarak anlamlı bir değişiklik gözlenmemiştir. Bunun, başlangıçta zaten yüksek olan olumlu tutum seviyesinden kaynaklandığı belirtilmiştir.
• Geri Bildirime Dair Yanlış Yaklaşımların Kırılması: Müdahale, katılımcıların geri bildirim süreçlerindeki yaygın yanlış yaklaşımları azaltmada kısmi bir başarı sağlamıştır. Örneğin, yüzeysel övgü ve genel ifadelerin etkisiz olduğu aktarılmasına rağmen, bu tür ifadelerin geri bildirimlerde kullanılmaya devam ettiği gözlenmiştir. Bu durum, yanlış anlamaların giderilmesi için müdahalelerin daha fazla tekrarlanması ve spesifik hedeflere odaklanılması gerektiğini göstermektedir.

SONUÇ 

Sonuçlar, öğretmen adaylarının etkili geri bildirim sağlama konusundaki bilgi ve becerilerinin artırılmasının mümkün olduğunu göstermiştir. Ancak, bu gelişmelerin tam anlamıyla yerleşmesi için daha uzun süreli ve kapsamlı eğitim programlarına ihtiyaç duyulmaktadır. Araştırma ayrıca, geri bildirim süreçlerinde öz düzenleme stratejilerine yönelik eğitimin eksikliğini ortaya koymuş ve bu alandaki bilgi boşluklarını doldurmak için pedagojik içerik bilgilerinin artırılmasını önermiştir. Öğretmen adaylarının mevcut ön yargılarının düzeltilmesi için, eğitim programlarının bu yanlış anlamaları doğrudan ele alması gerektiği ifade edilmiştir. Ayrıca, katılımcıların araştırma bulgularını sınıf uygulamalarına entegre etmelerinin teşvik edilmesi, araştırma temelli öğretim stratejilerinin etkinliğini artıracaktır.

Kaynak: Bock, T., Thomm, E., Bauer, J., & Gold, B. (2024). Fostering student teachers’ research-based knowledge of effective feedback. European Journal of Teacher Education, 1-19. https://doi.org/10.1080/02619768.2024.2338841