Yapay Zekâ Çağında Beşerî Bilimler Neden Hâlâ Gerekli?
Yapay zekânın üretim süreçlerini hızlandırıp maliyetleri düşürdüğü bu yeni çağda, uzmanlar gelecekteki toplumsal ve ekonomik rekabetin teknik becerilerden çok özgün fikir üretebilme kapasitesine dayanacağını vurguluyor. Ancak bu dönüşümün eşiğinde, üniversitelerde sanat ve beşerî bilimlere olan ilgi tüm dünyada ciddi biçimde azalıyor. Strateji danışmanlığı şirketi Oliver Wyman’ın kamu politikaları direktörü Sami Mahroum’a göre bu eğilim, sadece kültürel değil aynı zamanda stratejik açıdan da büyük bir hata. Mahroum, “Fikirler doğada bulunmaz; onlar hikâyeler, metaforlar ve kültürel bağlamlar içinde şekillenir. Gerçek yeniliğin kaynağı teknik bilgi değil, hayal gücüdür. Bu da sanat ve beşerî bilimlerden beslenir” diyerek, yaratıcı düşüncenin altyapısına dikkat çekiyor. Veriler bu uyarıyı destekliyor. İngiltere’de beşerî bilimlerde öğrenim gören öğrencilerin oranı son 60 yılda yüzde 28’den yüzde 8’e geriledi. ABD’de ise son 10 yılda bu alandaki öğrenci sayısı yüzde 24 azalarak 200 binin altına düştü. Almanya ve Fransa’da da benzer düşüşler yaşanıyor. Buna karşılık Japonya, İtalya ve İsveç gibi ülkelerde mezunların yüzde 20’sinden fazlası hâlâ sanat ve beşerî bilimler alanında eğitim alıyor. Uzmanlara göre bu durum, uzun vadede bu ülkeler için kültürel zenginlikten etik liderliğe kadar birçok alanda stratejik avantaj sağlayabilir. Mahroum bu bağlamda üniversitelere çağrıda bulunuyor: Kapatılan beşerî bilim bölümleri yeniden açılmalı, STEM ağırlıklı müfredatlar kültürel, felsefî ve etik boyutlarla tamamlanmalı. Çünkü geleceğin dünyasında sadece daha hızlı cevap verenler değil, daha iyi sorular sorabilenler fark yaratacak.