Ergenlerin Sağlıklı Video İzleme Alışkanlıkları için APA Önerileri

Video içeriklerinin ergenlerin refahı üzerindeki etkileri, psikologlar ve sosyal bilimciler tarafından yoğun bir şekilde araştırılmaktadır. Günümüzde video içeriklerine erişimin kolaylaşması, ergenlerin bu platformlarda daha fazla zaman geçirmesine yol açmıştır. Ancak bu içeriklerin, gençlerin sağlıklı gelişimini destekleyen politikalar olmaksızın üretilmesi önemli bir sorunu beraberinde getirmiştir. Bilimsel bulgular, video içeriklerinin gençler üzerinde hem destekleyici hem de olumsuz etkileri olabileceğini göstermektedir. Bu etkilerin yönetimi, sosyal medya platformları, içerik üreticileri, ebeveynler, eğitimciler ve politika yapıcılar dâhil olmak üzere birçok paydaşın iş birliğini gerektirir. Bu rapor, ergenlerin video içeriklerinden olumlu etkilenmesi için uygulanabilir stratejiler ve uzun vadeli çözümler sunmaktadır. Paydaşların bu önerileri hayata geçirmesi, gençlerin dijital platformlarda daha sağlıklı ve güvenli bir deneyim yaşamalarına olanak sağlayacaktır.

Temel Bulgular

• İçeriğin Belirleyici Rolü: Araştırmalar, video içeriklerinin gençler üzerindeki etkilerinin, platform veya format fark etmeksizin içeriğin niteliğiyle belirlendiğini ortaya koymaktadır. İçerik, filmlerden kısa çevrim içi videolara kadar tüm ortamların etkisinden daha baskın bir faktördür.

• Platform Özelliklerinin Etkisi: Video platformlarında kullanılan yapay zekâ teknolojileri, gençlerin davranışlarını analiz ederek kişiselleştirilmiş içerik ve reklam önerileri sunmaktadır. Bu özellikler, gençlerin çevrim içi platformlarda daha fazla zaman geçirmesine neden olabilmektedir. Bu durum, gençlerin refahını hem destekleme hem de olumsuz etkileme potansiyeline sahiptir.

• Gelişimsel Farklılıklar: Ergenlik dönemi, bireylerin gelişim hızlarının ve becerilerinin önemli ölçüde farklılık gösterdiği bir süreçtir. Araştırmalar, çeşitli video içerik türlerinin genel gelişimsel uygunluk hakkında bilgi sağladığını, ancak bu dönemde gençler için kesin yaş sınırları belirlemenin zorluklarını ortaya koymaktadır. Bu süreçte gençler, gelişim seviyelerine paralel olarak, ebeveyn gözetiminin azaldığı durumlarda, tükettikleri veya ürettikleri içeriklerde daha bilinçli ve kişisel tercihlere dayalı kararlar alabilirler.

• Gelişimsel Kazanımlar: Ergenlik dönemi, gençlerin karmaşık bilgileri anlamaya başladığı, sosyal ilişkilerde daha olgun yaklaşımlar geliştirdiği ve kişisel kimliklerini oluşturduğu bir dönemdir. Bu dönemi destekleyen, yaratıcılığı teşvik eden ve kendini ifade etme fırsatları sunan içeriklerin gençler üzerinde olumlu etkiler yaratabileceği belirlenmiştir.

• Bireysel Tepki Farklılıkları: Her genç, mizaç, duyarlılık ve tepkiler açısından benzersizdir. Aynı içerik, gençler arasında farklı tepkilere yol açabilir. Araştırmalar, risk altındaki gençlerin belirli içeriklere daha duyarlı olduğunu ve bu içeriklerin olumsuz etkilerini daha yoğun yaşayabileceğini göstermektedir.

• Ebeveynlerin Rolü: Gençlerin video içeriklerle etkileşiminde ebeveynlerin ve diğer güvenilir yetişkinlerin rehberliği kritik bir rol oynamaktadır. Ebeveynler, izleme alışkanlıklarına yönelik net kurallar koyarak ve içerikler üzerine açıklayıcı tartışmalar yaparak olumsuz etkileri hafifletebilir. Bununla birlikte, çevrim içi etkinliklerin sürekli denetlenmesi mümkün olmadığından, zararlı içeriklere karşı düzenleyici önlemler alınması ve medya okuryazarlığının yaygınlaştırılması gerekmektedir.. Ayrıca, gençlerin medya davranışlarını gözlem yoluyla öğrendiği göz önüne alındığında, ebeveynlerin sağlıklı medya kullanımı konusunda örnek olması büyük önem taşımaktadır.

Sonuç 

Rapor, gençlerin sağlıklı şekilde video içeriklerine maruz kalabilmeleri için yaptığı çıkarımların ardından kapsamlı önerilere yer vermiştir. Ebeveynleri, sosyal medya platformlarını ve politika yapıcıları sorumluluk almaya teşvik eden rapor aşağıdaki on öneriyi sunmuştur: 

• Olumsuz Video İçeriklerine Maruziyetin Engellenmesi: Şiddet, riskli davranışlar ve olumsuz stereotipler içeren videolar gençlerde saldırganlık, empati kaybı, sağlıksız davranışlar ve toplumsal önyargıları artırabilir. Ebeveynler, çocuklarının izlediği içerikleri kontrol etmek için rehber kaynaklardan yararlanmalıdır.

• Olumlu İçeriklere Erişimin Desteklenmesi: Empatiyi, öğrenmeyi ve mutluluğu teşvik eden içerikler gençlerin sosyal bağlarını güçlendirir, becerilerini geliştirir ve psikolojik iyi oluşlarını artırır. Platformlar olumlu içeriklerin görünürlüğünü artırmalı; ebeveynler ise çocuklarının izleme alışkanlıklarına rehberlik etmelidir.

• Kaliteli ve Doğru Bilgiye Erişim: Gençlerin dengeli beslenme, egzersiz ve ruh sağlığı gibi konularda doğru içeriklere yönlendirilmesi sağlanmalıdır. Platformlar, eğitici içerikleri eğlence amaçlı ya da doğruluğu şüpheli içeriklerden ayırmalıdır.

• Sağlıklı İlişki Becerilerinin Geliştirilmesi: Kimlik arayışı ve duygusal gelişim döneminde olan gençler için sağlıklı ilişki becerilerini teşvik eden içerikler üretilmeli ve desteklenmelidir.

• Sosyal Medya Fenomenlerinin Etkisi: Gençlerin sosyal medya fenomenlerinin içeriklerine maruziyeti izlenmeli, gerekirse sınırlandırılmalıdır. Bu içeriklerin sponsorlu olduğu belirtilerek yanıltıcı etkilerinin önüne geçilmelidir.

• Dijital Okuryazarlığın Desteklenmesi: Gençlere güvenilir bilgiye ulaşma, sahte içerikleri tanıma ve duygusal etkileri yönetme becerileri kazandırılmalıdır. Bu eğitimler okullarda, kütüphanelerde ve gençlik merkezlerinde sunulmalıdır.

• Platformların Özelliklerinin Düzenlenmesi: Otomatik oynatma ve bildirimler gibi özellikler gençlerin refahını olumsuz etkileyebilir. Bu özellikler sınırlandırılmalı ve olumlu gelişimi teşvik eden algoritmalar geliştirilmelidir.

• Ekran Sürelerinin Yönetimi: Uzun süreli ekran kullanımı biyolojik, psikolojik ve sosyal sorunlara neden olabilir. Platformlar, ekran süresini sınırlayan özellikler geliştirmeli; ebeveynler ise bu süreçte aktif rol almalıdır.

• Yapay Zekâ Üretimi İçeriklerin Riskleri: Gençlere yapay zekânın neden olabileceği bilgi doğruluğu ve önyargı sorunları öğretilmeli, platformlar yapay zekâ ile üretilen içerikleri tanımlayabilir hale getirmelidir.

• Reklamlara Maruziyetin Sınırlandırılması: Reklamsız içeriklerin teşvik edilmesi, gençlerin verilerinin korunması ve reklamların etkileri hakkında farkındalık oluşturulması önemlidir.

Kaynak

American Psychology Association. (Kasım, 2024). APA recommendations for healthy teen video viewing. https://www.apa.org/topics/social-media-internet/healthy-teen-video-viewing adresinden erişildi.