Dışlayıcı Disiplin Uygulamaları Deneyimleyen Öğrencilerde Olumsuz Yaşantı ve Travmaya Maruz Kalma: Bir Kapsamlı İnceleme

Yayınlanma Tarihi: 24.06.2025 12:44

Öğrencilerin yaşadıkları zorluklar ve travmalar, eğitim hayatlarındaki başarıları ve disiplin süreçleri üzerinde önemli bir etkiye sahip olabilir. Çalışma, okul disiplin uygulamaları (uzaklaştırma türleri, idari disiplin sevkleri, cezalandırma) ile travma veya zorluk yaşamış öğrenciler arasındaki ilişkiyi incelemektedir. Bu derleme, literatürdeki mevcut durumu haritalamayı ve bu alandaki bilgi boşluklarını tespit etmeyi amaçlamaktadır.

Temel Amaçlar

1. Travma ve Zorluklar ile Dışlayıcı Disiplin Uygulamaları İlişkisini İncelemek: Travma veya çocuklukta yaşanan zorlukların dışlayıcı disiplin uygulamaları ile nasıl ilişkili olduğunu araştırmak.

2. Çocukluk Dönemi Olumsuz Yaşantıları ve Travmanın Kavramsallaştırılması: İlgili alan yazında çocukluk dönemi olumsuz yaşantıların ve travmanın nasıl bağlamsallaştırıldığını incelemek.

Yöntem

1. Sistematik Literatür Taraması: Çalışma, 5 farklı ulusal bağlamdan 49 çalışmayı içermektedir. Hem teorik hem de ampirik bulgular değerlendirilmiştir.

2. Veri Kaynakları: Scopus ve Scielo veri tabanları kullanılarak ilgili çalışmalara ulaşılmıştır.

3. Analiz Yöntemi: NVivo yazılımı kullanılarak tematik analiz yapılmış ve anlamlı kalıplar belirlenmiştir.

Temel Bulgular

1. Disiplin ve Travma Arasındaki İlişki: Dışlayıcı disiplin uygulamalarının, öğrencilerin yaşadıkları travma ve olumsuz yaşantılarla önemli ölçüde ilişkili olduğuna dikkat çekilmiştir. İncelenen ampirik araştırmalardan biri, çocukluk dönemi olumsuz yaşantıları ve travmanın okuldan uzaklaştırılma ve atılma olasılığını %80 arttırdığını belirtmiştir. Bir başka çalışma, daha yüksek şiddet içeren mağduriyet ve travmaların daha yüksek dışlayıcı disiplin uygulaması oranlarını öngördüğüne dikkat çekmiştir. Ancak, bu konuyu ele alan ampirik çalışmaların sayısı oldukça sınırlıdır. Kimi çalışmalar çelişen bulgular sunmaktadır.

2. Travma ve Zorlukların Tanımlanması: Çalışmalardan bir kısmı, travma kavramını geniş bir kapsamda kullanmış olup fiziksel veya psikolojik örselenmeyle ilişkilendirerek okuldan atılma gibi hususları da travma kapsamında ele almıştır. Çalışmalar bunun yanında yoksulluk, ırkçılık ve topluluk içi şiddet gibi geniş
kapsamlı olumsuz yaşantılara yer vermişlerdir. Çalışmalarda öne çıkan temalardan biri, travma geçmişi olan öğrencilerin yeterince anlaşılamaması neticesinde disiplin cezalarının ve okuldan dışlanmanın yaşanma durumudur. Travmadan kaynaklı kimi davranışların disiplin yoluyla karşılık bulduğu ve sınıftan dışlanmayı beraberinde getirdiği vurgulanmaktadır.

3. Disiplin Uygulamalarındaki Eşitsizlikler: Siyahi veya yerli öğrenciler, erkekler, özel eğitim ihtiyaçları olan öğrenciler ve düşük sosyoekonomik statüden gelen öğrenciler arasında disiplin uygulamalarının orantısız bir şekilde uygulandığı tespit edilmiştir.

4. Müdahaleler ve Programlar: Kimi çalışmalar okul disiplininde travmaya hassas yaklaşımların uygulanmasını desteklemektedir. Öğrencilerin travma tepkilerini hafifletmelerine yardımcı olacak ve sınıfa dönmelerini destekleyecek uygulamaların önemine dikkat çekilmektedir. Travma yaşayan öğrencilerin okuldan uzaklaşma ihtimallerinin yüksekliği göz önünde bulundurulduğunda bu gruba odaklı müdahale programlarının önemi ortaya çıkmaktadır. Yapılan çalışmalar, uygulanan müdahale programlarının takip çalışmalarında önceki yıllara kıyasla okuldan uzaklaşma oranlarında ciddi azalmalar görüldüğüne dikkat çekmektedir.

5. Okul-Toplum İlişkisi: Dışlayıcı disiplin uygulamalarının, öğrenciler için okuldan uzaklaşma ve suç işlemeye yönelme gibi sonuçları beraberinde getirebildiğine dikkat çekilmektedir. Çalışma “Okuldan cezaevine giden yol” temasını konu alan beş makale tespit etmiştir. Bu makaleler, öğrencilerin okuldan uzaklaşmasının cezaevine doğru giden bir yolun başlangıcı olabileceğine işaret etmektedir.

Sonuç

Bu çalışma, travma ve olumsuz yaşantıların öğrencilerin disiplin süreçleri üzerindeki etkilerini anlamak için önemli bir adım atmaktadır. Travma odaklı yaklaşımlar ve adil disiplin uygulamaları, öğrencilerin eğitimde daha başarılı olmalarını sağlayabilir.

Literatürdeki mevcut bilgi boşlukları, çoğu çalışmanın ABD odaklı olduğunu ve dışlayıcı disiplin alanında kültürler arası daha fazla araştırma yapılması gerektiğini göstermektedir. Çalışmada bazı kültürlerde etkili olan müdahale çalışmalarının diğerleri ile aynı düzeyde etki göstermeyebileceği vurgulanarak daha farklı grupların alan yazındaki temsilinin konunun çok kültürlü biçimde ele alınabilmesi için önemli olduğuna dikkat çekilmiştir. Çalışmanın ilk araştırma sorusuna yönelik, mevcut araştırma sonuçlarına göre çocukluk dönemi olumsuz yaşantılarının orantısız okul disiplini uygulamalarına katkıda bulunan veya nedensel bir rol oynayan bir faktör olabileceği çıkarımında bulunulmuştur. Çocukluk dönemi olumsuz yaşantılarının ve travmanın nasıl tanımlandığına yönelik ikinci araştırma sorusuna ilişkin ise makalelerde ortak bir travma ve çocukluk dönemi olumsuz yaşantı tanımı olmayışına dikkat çekilmiştir. Bu tanımsal farklılaşmaya rağmen çocukluk dönemi olumsuz yaşantıları ve travmanın okul disiplininde önemli faktörler olduğuna dair bir ortak kabul olduğu görülmüştür. Çalışmada, yapılacak yeni bilimsel araştırmalarda çocukluk dönemi olumsuz yaşantılarının yoksulluk ve ırkçılık gibi zorlayıcı yaşantıları da kapsayacak daha geniş bir çerçevede alınması gerektiği vurgulanmıştır. Eğitimcilerin ve politika yapıcıların, travma ve olumsuz yaşantıların öğrencilerin okul yaşamlarına olan etkilerini göz önünde bulundurarak daha kapsayıcı ve destekleyici disiplin politikaları geliştirmeleri gerektiği vurgulanmıştır.

Dışlayıcı Disiplin Uygulamaları Deneyimleyen Öğrencilerde Olumsuz Yaşantı ve Travmaya Maruz Kalma: Bir Kapsamlı İnceleme

Temel Amaçlar

Yöntem

Temel Bulgular

Sonuç

İki Nokta

Biz Kimiz?

Araştırma Alanlarımız

Araştırma Desteklerimiz

Programlarımız