İlkokul Öğrencileri İçin Bir Sosyal Beceri Programının Değerlendirilmesi: “We Have Skills”

Bu makale, “We Have Skills” adlı sosyal beceri programının, erken ilkokul öğrencilerinin akademik ve sosyal becerileri üzerindeki etkisini değerlendiren bir çalışmadır. Günümüz eğitim ortamlarında, erken yaşlarda öğrencilerde davranış sorunlarının artmasının uzun vadeli olumsuz sonuçlara yol açabilmektedir. Bu nedenle, sosyal becerilerin erken yaşlarda sistematik olarak öğretilmesi, öğrencilerin hem akademik başarılarını hem de sosyal uyumlarını artırabilir. Ancak mevcut sosyal beceri müdahaleleri, özellikle zorlayıcı davranışlar sergileyen öğrenciler üzerinde sınırlı etki göstermektedir. “We Have Skills” Programı, tipik olarak 8 oturumdan oluşur ve her oturum belirli bir sosyal beceriye odaklanır. Öğrenciler, iş birliği, dinleme, yardım etme, talimatları takip etme, düşünmeden hareket etmeme, sabırlı olma ve başkalarına saygı gösterme gibi sosyal becerileri öğrenirler. Program aşağıdaki bileşenleri içerir:

1. Videolar: Her oturumda, belirli bir sosyal beceriyi tanıtan ve uygulamalı örnekler sunan kısa animasyon videolar izlenir.
2. Şarkılar ve Eğitsel Materyaller: Öğrencilerin sosyal becerileri eğlenceli bir şekilde öğrenmelerine yardımcı olacak şarkılar ve materyaller sunulur.
3. Sınıf İçi Uygulamalar: Videoların ardından öğretmenler, öğrencilerle birlikte becerileri sınıf ortamında uygular ve pratik yapmalarını sağlar.
4. Öğretmen Rehberliği: Programın her aşamasında öğretmenler, öğrencilere geri bildirim verir ve becerilerini günlük hayatlarına nasıl entegre edilebileceklerini açıklar.

Bu yapı, öğrencilere sosyal becerileri adım adım öğreterek bu becerilerin günlük hayatta kullanılmasını teşvik eder. Programın sonunda, öğrencilerin bu becerileri daha bağımsız bir şekilde kullanmaları hedeflenir.

Amaç

Bu çalışmanın temel amacı, “We Have Skills” adlı sosyal beceri programının, erken dönem ilkokul öğrencilerinin akademik ve sosyal davranışlarını nasıl etkilediğini değerlendirmektir. Ayrıca, öğretmenlerin, sınıf yönetimi becerileri ve öğrencilerle ilişkilerindeki öz yeterliliklerinin bu programla nasıl iyileştiği de araştırılmaktadır. Program, öğrencilerin öğretmen beklentilerini karşılama, sınıf kurallarına uyma ve sosyal ilişkilerde başarılı olma gibi becerileri kazanmalarına yardımcı olmayı hedeflemektedir.

Yöntem

• Araştırma Tasarımı: Araştırmada randomize kontrollü bir deneysel tasarım kullanılmıştır. Katılımcılar iki gruba ayrılmıştır: “We Have Skills” Programı’nı uygulayan öğretmenler ve kontrol grubu.
• Katılımcılar: 60 okuldan 127 öğretmen ve 2.817 öğrenci çalışmaya katılmıştır. 66 öğretmen ve 1.515 öğrenci müdahale grubunda yer alırken, 61 öğretmen ve 1.302 öğrenci kontrol grubunda bulunmuştur.
• Veri Toplama Araçları:
• Öğrencilerin sosyal ve akademik davranışları “Elementary Social Behavior Assessment” (ESBA) ve “Walker-McConnell Scale of Social Competence” (WM) ile ölçülmüştür.
• Öğretmenlerin sınıf yönetimi becerileri “Teacher Sense of Efficacy Scale” (TSES) ile değerlendirilmiştir.
• Öğretmenlerin öğrenci davranışlarıyla ilgili kaygıları “Teacher Concerns Inventory” (TCI) kullanılarak ölçülmüştür.
• Veri Analizi: Çok seviyeli modeller kullanılarak, öğrenci davranışlarının ve öğretmen öz yeterliliklerinin zamanla nasıl değiştiği analiz edilmiştir. Ayrıca programın maliyet etkinliği hesaplanmıştır.

Temel Bulgular

• Davranış ve Sınıf Uyumundaki İyileşmeler
• Öğretmenlerin raporlarına göre, “We Have Skills” Programı’nı uygulayan sınıflardaki öğrenciler, akademik davranışlar ve sınıf uyumu açısından kontrol grubuna göre daha fazla ilerleme kaydetmiştir. 
• Sosyal becerilerdeki ilerlemeler, özellikle başlangıçta düşük seviyelerde olan öğrencilerde daha güçlü olmuştur. Başlangıç seviyelerinde sosyal beceri eksiklikleri yaşayan öğrenciler, programdan daha fazla fayda sağlamıştır.
• Öğretmen Öz Yeterliliğinde Artış
• Müdahale grubundaki öğretmenler, kontrol grubundaki öğretmenlere kıyasla sınıf yönetimi becerileri konusunda daha yüksek bir öz yeterlilik düzeyi bildirmiştir. Müdahale grubundaki öğretmenler, sınıf yönetiminde kendilerine daha fazla güvenmiştir.
• Öğrenci Davranışına Yönelik Kaygılarda Azalma
• Müdahale grubundaki öğretmenler, öğrenci davranışlarıyla ilgili daha az kaygı yaşadıklarını bildirmiştir. Programın öğretmenlerin özellikle disiplin sorunları ve motivasyon konularındaki kaygılarını azalttığı görülmüştür.
• Gözlemlenen Öğretmen Geri Bildirimleri
• Gözlemciler, programı uygulayan öğretmenlerin, kontrol grubundaki öğretmenlere kıyasla öğrencilere daha sık olumlu geri bildirim verdiklerini kaydetmiştir. Özellikle “tanımlayıcı övgü” kullanımı, müdahale grubundaki öğretmenlerde anlamlı derecede yüksek bulunmuştur.
• Programın Maliyet Etkinliği
• Programın maliyet etkinliği açısından, sınıf uyumu üzerinde sağladığı etkiler dikkate alındığında, öğrenci başına 5 yıllık süreçte 176 dolar gibi düşük bir maliyetle etkili sonuçlar elde edildiği görülmüştür.

Sonuç

“We Have Skills” Programı, erken ilkokul öğrencilerinde sosyal ve akademik becerileri geliştirmede etkili bir yöntem olarak öne çıkmaktadır. Öğrencilerin, öğretmenlerin beklentilerini karşılayacak beceriler kazandığı ve sınıf içi uyumlarının arttığı görülmüştür. Ayrıca program, öğretmenlerin sınıf yönetimi konusundaki öz güvenini artırmış ve öğretmenlerin öğrenci davranışlarıyla ilgili kaygılarını azaltmıştır. Özellikle, başlangıçta daha düşük sosyal becerilere sahip olan öğrenciler, programdan en fazla fayda sağlayan grup olmuştur.

Gelecek araştırmalar, programın farklı sosyal gruplardaki etkilerini inceleyebilir ve uzun vadede bu tür sosyal beceri eğitimlerinin akademik başarı üzerindeki etkilerini değerlendirebilir. Programın düşük maliyeti ve kolay uygulanabilirliği, diğer okullarda da geniş ölçekte kullanılabilecek potansiyele sahip olduğunu göstermektedir.

Kaynak: Smolkowski, K., Walker, H., Marquez, B., Kosty, D., Vincent, C., Black, C., Cil, G. & Strycker, L. A. (2022). Evaluation of a social skills program for early elementary students: We Have Skills. Journal of Research on Educational Effectiveness, 15(4), 717-747. https://doi.org/10.1080/19345747.2022.2037798