Farkı Kapatmak: Erken Okuma Müdahalesinin Kavramsal Bir Replikasyonu

Bu makale, Norveç’te ilkokul birinci sınıf öğrencilerine uygulanan “On Track” adlı erken okuma müdahalesinin bir konsept replikasyonu üzerine odaklanmaktadır. On Track Programı, okuma güçlüğü yaşayan öğrencileri desteklemek için tasarlanmış bir erken müdahale programıdır. Program, öğrencilere okuma becerilerini geliştirmek amacıyla dört temel bileşen (ABC, rehberli okuma, serbest yazma ve paylaşımlı okuma) içeren, 100 derslik yapılandırılmış bir müdahale sunar. Öğrenciler, bilgisayar destekli bir eğitim oyunu olan GraphoGame gibi araçlarla da desteklenir. Program öğrencilere haftada dört gün, her gün 45 dakikalık oturumlar ile 25 hafta boyunca uygulanmıştır. 

Amaç

Bu çalışmanın amacı, daha önce kontrollü bir ortamda etkinliği kanıtlanmış olan On Track Programı’nın, yerel okul yetkilileri tarafından daha geniş bir okul örnekleminde uygulanmasının etkilerini incelemektir. Bu replikasyon çalışmasında, öğretmenlere ve okullara daha fazla özerklik verilerek programın uygulanabilirliği ve etkisi değerlendirilmiştir.

Yöntem

• Araştırma Tasarımı: Bu çalışma, randomize kontrollü deney (RCT) tasarımıyla gerçekleştirilmiştir. Okullar rastgele müdahale ve kontrol gruplarına atanmış ve öğrencilere erken okuma müdahalesi sağlanmıştır.
• Örneklem: Araştırmaya Norveç’teki 42 ilkokuldan 2.421 birinci sınıf öğrencisi katılmıştır. Müdahale grubu, okuma becerilerinde risk altında olan öğrencilerden oluşurken, kontrol grubundaki öğrenciler herhangi bir müdahale almamıştır. 
• Müdahale: Risk altında olan öğrenciler, haftada dört gün, 25 hafta boyunca 45 dakikalık okuma becerisi geliştirme oturumlarına katılmıştır. Bu çalışmada, yerel yetkililer programın uygulanmasını üstlenmiş ve öğretmenlere hangi öğrencilerin müdahaleye katılacağına karar vermede daha önceki çalışmalara kıyasla daha fazla özerklik tanımıştır.
• Veri Toplama Araçları
• Sözcük Okuma Testi: Öğrencilerin sözcük tanıma ve okuma hızlarını ölçmek için standart sözcük okuma testleri kullanılmıştır.
• Okuduğunu Anlama Testi: Öğrencilerin okuduğu metinleri anlama becerilerini değerlendiren okuduğunu anlama testi uygulanmıştır.
• Yazma Testi: Öğrencilerin yazı yazma becerilerini değerlendiren yazma testi ile yazım doğruluğu ve dil bilgisi kurallarına uygunluk ölçülmüştür.
• Öğretmen Anketleri: Öğretmenlerden öğrencilerin ilerlemesi, katılım düzeyi ve öz güvenleri hakkında geri bildirim toplanmıştır.

 Veri Analizi 

• Küme Düzeyinde Analiz: Veri analizi, öğrenci düzeyindeki sonuçları değerlendirmek için çok düzeyli modelleme yöntemleri kullanılarak yapılmıştır. Bu sayede, öğrencilerin bireysel sonuçları ile okul düzeyindeki müdahale farkları arasında karşılaştırmalar yapılmıştır.

• Hedges g: Müdahale etkisinin büyüklüğünü ölçmek için Hedges g istatistiği kullanılmıştır. Bu yöntem, sözcük okuma, okuduğunu anlama ve yazma becerileri üzerinde programın etkisini değerlendirirken tercih edilmiştir.

• Anlamlılık Testleri: Müdahale ve kontrol grubu arasındaki farkların anlamlı olup olmadığını belirlemek için anlamlılık testleri (p < 0.05) yapılmıştır.

Temel Bulgular

• Müdahalenin Etkisi: Müdahale sonucunda, risk altındaki öğrencilerin oranında anlamlı bir azalma gözlemlenmiştir. Kontrol okullarıyla karşılaştırıldığında, müdahale okullarında okuma güçlüğü çeken öğrencilerin oranı %9,5’e düşmüştür (kontrol okullarında %14,3).
• Etkileşimli Gruplar: Müdahale gruplarında, grup büyüklüğü genellikle 5 öğrenci ile sınırlandırılmış, bu da müdahalenin etkinliğini artırmıştır.
• Etki Büyüklüğü: Müdahalenin sözcük okuma, okuduğunu anlama ve yazma üzerindeki etkileri olumlu bulunmuş, ancak etkiler orijinal çalışmaya kıyasla daha düşük seviyede kalmıştır (Hedges g: sözcük okuma 0.31, okuduğunu anlama 0.41, yazma 0.46).
• Öğretmen Geri Bildirimi: Öğretmenler, programın, öğrencilerin okuma öz güvenini artırdığını belirtmiş; ancak müdahale süresinin kısalması ve oturum sayısının azalması etkileri bir miktar sınırlamıştır.

Sonuç

Bu çalışmanın bulguları, On Track Programı’nın Norveç’teki okullarda uygulanmasının, okuma becerileri açısından risk altındaki öğrencilerin sayısını azaltmada etkili olduğunu göstermektedir. Programın yerel okul yetkilileri tarafından geniş ölçekte uygulanabilirliği araştırılmış ve genel olarak olumlu sonuçlar elde edilmiştir. Özellikle, sözcük okuma, okuduğunu anlama ve yazma becerilerinde belirgin gelişmeler gözlemlenmiştir. Ancak, önceki kontrollü çalışmalara kıyasla, etkilerin daha düşük olduğu kaydedilmiştir. Bu durum, yerel uygulamalardaki farklılıklara ve öğretmenlere daha fazla özerklik verilmesine bağlı olabilir.

Sonuçlar, yerel otoritelerin bir esneklik içinde geniş kitlelere uygulama yapabileceğini göstermiş olsa da orijinal çalışmaya göre müdahale etkilerinin azalmış olması, müdahale programlarının tutarlılığını ve yoğunluğunu korumanın önemini ortaya koymaktadır. Gelecek araştırmalar, On Track Programı’nın farklı sosyoekonomik düzeylerdeki etkilerini inceleyebilir ve daha uzun vadeli izleme çalışmalarına yer vererek programın kalıcı etkilerini değerlendirebilir. Ayrıca, öğretmen eğitimi ve programın uygulanma biçimi gibi faktörlerin, müdahale sonuçları üzerindeki etkisi daha detaylı şekilde ele alınmalıdır.

Kaynak: Solheim, O. J., Foldnes, N., Walgermo, B. R., Bjerke, K. K., Birkedal, I. K., Uppstad, P. H., & Lundetræ, K. (2024). Closing the Gap: A Conceptual Replication of an Early Reading Intervention. Journal of Research on Educational Effectiveness, 1-23. https://doi.org/10.1080/19345747.2024.2333734