Okul Yöneticilerinin Beklenmedik Bir Kriz Sırasında Aldığı Kriz Yönetimi Önlemlerinin İncelenmesi: COVID-19 Vakası

Kriz yönetimi, beklenmedik durumlarda organizasyonların temel işlevlerini korumasını sağlamak amacıyla alınan stratejik ve operasyonel önlemler bütünüdür. Okullar, hem öğrenciler için bir öğrenme ve gelişim alanı hem de personel için bir çalışma ortamı olarak işlev görür. Bu nedenle, krizlere karşı hazırlıklı olmak ve etkili kriz yönetimi stratejileri geliştirmek, okullarda güvenliğin sağlanması için hayati önem taşır. Ancak, çoğu okul genellikle bu tür durumlara karşı tam anlamıyla hazırlıklı değildir ve hazırlıklar genellikle belirli tehditlere odaklanır. COVID-19 pandemisi, okullarda fiziksel, psikolojik, sosyal ve pedagojik güvenliği tehdit eden eşsiz bir kriz olarak ortaya çıkmıştır. Okul yöneticilerinin, kriz anında organizasyonun temel işlevlerini sürdürmesi, öğretmenleri ve öğrencileri desteklemesi, aynı zamanda paydaşlarla etkili iletişim kurması beklenir. Kriz yönetimi, yöneticilerin yalnızca operasyonel kararlar almasını değil, aynı zamanda topluluğun moralini yüksek tutmak ve dayanıklılığı artırmak için insani ve etik bir liderlik sergilemesini de kapsar. Bu çalışma, COVID-19 krizinin ilk dönemlerinde okul yöneticilerinin aldığı kriz yönetimi önlemlerini incelemeyi amaçlamaktadır.

Amaç

Bu çalışma, COVID-19 pandemisi sırasında okul yöneticilerinin bütüncül okul güvenliğini sağlamak amacıyla geliştirdiği kriz yönetimi stratejilerini ve bu süreçte karşılaştıkları stres faktörlerini incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırma, yöneticilerin uygulamalarını anlamayı ve gelecekteki krizlere yönelik daha etkili liderlik stratejileri geliştirilmesine katkı sağlamayı hedeflemektedir.

 Yöntem

• Araştırma Türü: Çalışma, bir anlatı inceleme (narrative review) yöntemiyle yürütülmüştür. Bu yöntem, ilgili literatürü sistematik olmayan bir şekilde tarayıp özetlemeyi amaçlar.

• Veri Toplama: 2020’nin sonbaharından 2021’in baharına kadar COVID-19’un ilk aşamalarında yapılan 10 araştırmadan elde edilen veriler analiz edilmiştir.

• Analiz: Elde edilen veriler tematik olarak sınıflandırılmış ve okul yöneticilerinin dört ana alandaki önlemleri incelenmiştir: örgütü yönetmek, öğretmenlerin çalışma kapasitesini sürdürmek, öğrencileri desteklemek ve paydaşlarla etkileşim.

Temel Bulgular

• Okulun Yönetimi:

• İletişim: Okul yöneticilerinin en önemli kriz yönetimi becerilerinden biri olarak öne çıkmıştır. Şeffaf ve açık bir iletişim, öğretmenler, öğrenciler ve dış paydaşlarla güçlü bir bağ kurmayı sağlamıştır. iletişim kurmada önemli bir araç olmuştur.
• Birlik/Aidiyet Duygusu: Topluluk içinde bir aidiyet duygusu yaratma, yöneticilerin dayanıklılığı artırmak için kullandığı yöntemlerden biri olmuştur.
• Görev Paylaşımı: Yöneticiler, öğretmenlerin bilgi ve uzmanlıklarını karar alma süreçlerine dâhil ederek sorumlulukları paylaşmış ve liderlik yapılarını düzleştirmiştir.
• Eşitlik Temelli Yaklaşımlar: İnternet erişimi veya yemek desteği gibi, kaynaklara erişimde yaşanan eşitsizlikleri gidermek adına aktif müdahalelerde bulunulmuştur.

• Öğretmenlerin Çalışma Kapasitesinin Sürdürülmesi:

• Duygusal Destek: Öğretmenlerin mental sağlıkları ve iş-yaşam dengesi, yöneticilerin ana endişeleri arasında yer almıştır. Okul yöneticileri, öğretmenlere duygusal destek sağlamak için pastoral bakım ve danışmanlık gibi dış kaynaklara başvurmuştur.
• Profesyonel Rehberlik: Çevrim içi eğitime geçiş, öğretmenlerin iş yükünü artırmış ve yöneticilerden daha fazla profesyonel rehberlik talep edilmiştir.

• Öğrencilerin Desteklenmesi: 

• Duygusal Destek: Öğrencilerin sosyal izolasyon ve akademik destek eksikliği nedeniyle yaşadığı duygusal zorluklar, yöneticilerin öncelikli odak noktası olmuştur. Yöneticiler, öğrencilerin refahını eğitime kıyasla daha yüksek bir öncelik olarak görmüştür.
• Akademik Destek: Özellikle düşük sosyoekonomik durumdaki öğrenciler için cihaz ve internet erişimi sağlamaya yönelik çabalar önemli bir yöneticilik görevi olmuştur.

• Paydaşlarla Etkileşim:

• Aileler ve Toplumla İş Birliği: Kriz, okullar ve aileler arasında daha yakın iş birliğini teşvik etmiştir. Ancak, paydaşlardan gelen belirsizlik kaynaklı talepler, yöneticiler üzerinde baskı oluşturmuştur.
• Dış İletişim ve İş Birliği: Yöneticiler, diğer okul yöneticileri ve kurumlarla resmi ve gayriresmi iş birlikleri yapmaya çalışmışlardır. 

Sonuç

COVID-19 krizi, okul yöneticilerinin kriz yönetimi konusundaki rollerini ve becerilerini ön plana çıkarmıştır. Araştırma şu önemli sonuçları vurgulamaktadır:

• Bütüncül Güvenlik Yaklaşımı: Kriz durumlarında fiziksel güvenlik önlemlerinin yanı sıra, psikolojik, sosyal ve pedagojik güvenlik de eşit derecede dikkate alınmalıdır.
• İletişim ve Dayanıklılık: Sürekli iletişim ve topluluk içinde dayanıklılığı teşvik eden yaklaşımlar, kriz dönemlerinde temel önlemler olmuştur.
• Krizlere Hazırlık: Gelecekteki krizler için, proaktif güvenlik yönetimi planları geliştirilmelidir. Tüm güvenlik boyutları dikkate alınmalı ve yöneticilerin görevleri net bir şekilde tanımlanmalıdır.

Bu çalışma, kriz yönetimi süreçlerinin okul yöneticiliği bağlamında nasıl geliştirilebileceğine dair değerli bilgiler sunmaktadır. Okul güvenliği için daha geniş kapsamlı stratejiler ve liderlik eğitimi gerekliliği öne çıkmaktadır. 

Kaynak: Peltola, J. P., Lindfors, E., & Luukka, E. (2024). Exploring crisis management measures taken by school leaders at the unpredictable crisis–case COVID-19. Journal of Educational Change, 25(4), 727-743. https://doi.org/10.1007/s10833-024-09516-x