İki Nokta Buluşmaları serisinin bu haftaki konuğu uluslararası hukuk profesörü Emre Öktem oldu. Öktem, uluslararası anlaşmaların tarihsel ve hukuki bağlamını derinlemesine ele alarak özellikle Türkiye tarihinde önemli yer tutan anlaşmalara değindi.

Konuşmasına, “Anlaşmaların bize bıraktığı miraslar ve günümüze kadar gelen sonuçlar var,” sözleriyle başlayan Öktem, Lozan Antlaşması’nı örnek göstererek anlaşmaların isimlerinin sokak ve meydanlara verilmesine karşın, metinlerinin yeterince okunmadığını belirtti. “Ortaköy'de bir Lozan Sokağı, İzmir'de bir Lozan Anıtı bulunuyor, ancak bu metinleri okumak yerine sadece adlarını kullanıyoruz. Oysa okumalı ve anlamalıyız,” dedi.

Uluslararası hukuk perspektifinden anlaşmalara bakmanın önemine değinen Öktem, “Biz uluslararası anlaşmaları okuduğumuzda neyle karşılaşıyoruz? Hukukçu gözüyle tarihî metinlerde hangi farkları görüyoruz?” sorularını gündeme getirdi. Özellikle Küçük Kaynarca Anlaşması’ndaki İtalyanca, Rusça ve Osmanlıca metinler arasındaki anlam farklılıklarının uluslararası hukuk açısından önemine vurgu yaptı.

Küçük Kaynarca Anlaşması’nın neticelerine değinen Öktem  “Küçük Kaynarca, Osmanlı için bir bozgun anlaşmasıdır ve çok önemli bir dönüm noktasıdır. Bir savaş sona erdiriliyor, ancak anlaşma adeta birbirini besleyen efsaneler ortaya çıkarıyor. Bu durum, yeni efsanelerin doğmasına zemin hazırlıyor. Aslında efsaneler önemli bir diplomatik araçtır.” dedi

Küçük Kaynarca Anlaşması’nın 7. ve 14. maddeleri üzerinden, Rusya’nın Galata’da bir kilise inşa etme ve himaye etme taahhüdünden yola çıkarak, tüm Osmanlı Ortodoksları üzerinde himaye sahibi olma yönünde izlediği diplomatik stratejiye dikkat çekti.

Öktem sunumunda, tarihe yön veren anlaşmaların yalnızca diplomatik süreçlerini değil, aynı zamanda toplumların zihninde yarattığı efsaneleri de ele alarak dinleyicilere farklı bir perspektif sundu. Anlaşmaların tarihsel bağlamının ve hukuki yorumunun önemine dikkat çeken Öktem, bu metinlerin incelenmesi gerektiğini vurguladı.

Enstitü Sosyal, Lisansüstü Çalışmalar Kütüphanesi’nde, dinleyicilerin aktif katılımıyla söyleşi formatında gerçekleştirdiği İki Nokta Buluşmaları ile, alanında uzman isimler ile farklı disiplinlerden araştırmacıları, öğrencileri ve ilgilileri bir araya getiriyor.