Enstitü Sosyal, 30 Haziran 2025 Pazartesi günü Cumhuriyet Türkçesi Arama Konferansı’na ev sahipliği yaptı. Katılımcılar konferans boyunca, Türkçenin günümüzdeki kullanım biçimlerini, karşı karşıya olduğu dilsel ve toplumsal dönüşümleri ile geleceğine dair olası gelişme senaryolarını ele aldı. Millî Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu ile Türk Dil Kurumu temsilcileri, çeşitli üniversite ve disiplinlerden akademisyenler, sivil toplum kuruluşu üyeleri, eğitimciler ve araştırmacıların katılımıyla gerçekleşen konferansta, Türkiye’nin ihtiyaç duyduğu Türkçe ve dil eğitiminin temel sorunları ele alındı; çözüm önerileri sunuldu.

Konferans, Enstitü Sosyal Araştırma Destekleri ve Projeler Direktörü Sefer Soydar’ın açılış konuşması ve Cumhuriyet Türkçesi Proje Yöneticisi Halit Çelikyön’ün yaptığı sunumla başladı. Ardından, katılımcılar, kendilerine önceden iletilen sorular çerçevesinde fikirlerini paylaştılar. Sorular; dilin niteliksel dönüşümü ve ideal temsilcileri, örgün eğitim dışı bireylerin Türkçe yetkinlikleri, farklı eğitim kademelerinin önceliği gibi konularda geniş bir tartışma alanı sundu. 

İlk oturumda, katılımcılara önceden iletilen “Türkiye Cumhuriyeti’nin bugün ihtiyaç duyduğu Türkçe nasıl tasvir edilebilir?” sorusu tartışmaya açıldı. Oturum boyunca, Türkçenin çağdaş ihtiyaçlara nasıl yanıt verdiği, toplumsal dönüşümler karşısında nasıl bir form alması gerektiği ve kapsayıcı bir dil politikası için hangi ilkelere öncelik verilmesi gerektiği tartışıldı. Katılımcılar, ideal bir Türkçe seçkisine hangi yazarların dâhil edilebileceğine dair görüşlerini paylaştılar. Ayrıca edebî, bilimsel ve gündelik Türkçenin mevcut durumu üzerine değerlendirmelerde bulunarak bu alanlarda karşılaşılan zorluklar ve gelişim alanlarını tartıştılar. Bu alanlarda dilin sadeleşmesi, kavram zenginliği ve anlaşılabilirlik düzeyine dair yapısal eksiklikler ve çözüm önerileri dile getirildi.

İkinci oturumda ise, Türkçe eğitiminin yapısal sorunları ele alındı. Katılımcılar, eğitim kademeleri arasındaki öncelik tartışmasına ek olarak Türkçe dil eğitimini geliştirme imkânları üzerine öneriler sundular. Özellikle erken yaşta dil eğitimi ve medya dilinin etkisi gibi başlıklar dikkat çekti. Öğretim programlarının güncellenmesi, öğretmen yetiştirme politikaları ve ders materyallerinin niteliği konularında görüşler paylaşıldı. Medya ve dijital içeriklerin öğrenciler üzerindeki etkisi, dil gelişimi bağlamında detaylı biçimde ele alınarak, medya dilinin, gençler arasında kalıcı dil alışkanlıkları oluşturduğu ve bu durumun okul diliyle çatıştığı yönünde değerlendirmeler yapıldı.

Projenin ve toplantıda ele alınan konular doğrultusunda yürütülecek çalışmaların, Türkçeye dair toplumsal bir bilinç geliştirilmesine katkı sunması beklenmektedir.