Khairudin Aljunied ile “Bilginin Dekolonizasyonu: Güneydoğu Asya Deneyimi”

Enstitü Sosyalin Dünyadan Yansımalar serisinin son konuğu, Ulusal Singapur Üniversitesinden önde gelen tarihçilerinden Prof. Dr. Khairudin Aljunied oldu. “Bilginin Dekolonizasyonu: Güneydoğu Asya Deneyimi” başlıklı sunumunda Aljunied, bilgi üretiminin Batı merkezli yapısına yönelik eleştirilerini dile getirerek, Güneydoğu Asya’nın bu süreçteki özgün katkılarını ve alternatif epistemolojik imkânlarını tartıştı.

Aljuneid konuşmasında, Batılı bilgi biçimlerinin evrensellik iddialarının tarihsel ve kültürel bağlamlarıyla nasıl iç içe geçtiğini anlattı. Aljunied, bu çerçevede Dipesh Chakrabarty’nin “Avrupa’yı yerelleştirmek” (provincializing Europe) ve Walter Mignolo’nun “sınır düşünüşü” (border thinking) kavramlarına atıfta bulunarak, bilgi üretiminde yerel tecrübelerin ve marjinal düşünürlerin yeniden merkeze alınmasının gerekliliğine dikkat çekti. Batı merkezli kategorilerin, modern/geleneksel, ilerici/gerici, seküler/dindar gibi, çoğu zaman toplumsal gerçekliği basitleştirdiğini ve epistemolojik çeşitliliği gölgelediğini vurguladı.

Prof. Dr. Aljunied, Güneydoğu Asya’nın, sadece Batılı kavramlarla açıklanamayacak kadar özgün, çok sesli ve derin bir bilgi üretme geleneğine sahip olduğunu söyledi. Ona göre, bölgedeki entelektüeller ilk başta marjinal gibi görünse de, zamanla toplumun önemli bir parçası haline gelmiş ve kendi yerel gerçekliklerine dayanan güçlü bir düşünce dünyası oluşturmuşlardır.

Söyleşinin sonunda, bilgi konusunda adil, yerel gerçeklere dayanan ve farklı görüşlere açık bir yaklaşımın sadece akademik bir konu olmadığı, aynı zamanda ahlaki bir sorumluluk olduğu vurgulandı. Bilgi üretiminde adaletin, doğru temsilin ve yerel unsurların önem kazanması gerektiği, Güneydoğu Asya deneyiminin de bu alanda dünya çapında örnek teşkil edebileceği ifade edildi.

Katılımcılar, Aljunied’in hem tarihsel hem de teorik düzlemde ortaya koyduğu bu kapsamlı çerçeve sayesinde, bilgiye dair alışıldık kalıpları sorgulama fırsatı buldular.