Dr. Rania Awaad ile “Modern Psikoloji Ruhsal İhtiyaçlarımızı Karşılıyor mu?” Söyleşisi

Enstitü Sosyal “Dünyadan Yansımalar” serisi kapsamında 17 Ekim’de İslami psikoloji alanında öncü isimlerden, Stanford Üniversitesinden psikiyatrist Dr. Rania Awaad’ı ağırladı. “Modern Psikoloji Ruhsal İhtiyaçlarımızı Karşılıyor mu?” başlıklı söyleşide Dr. Awaad, modern psikolojinin sınırlarını İslami perspektiften değerlendirerek ruh sağlığında dinî, manevi ve kültürel hassasiyetlerin göz ardı edilemeyeceğini vurguladı.

Dr. Awaad konuşmasında, “İslami bütünleşik psikoterapi”(Islamic Integrated Psychotherapy) yaklaşımını tanıttı. Bu modelin, İslam’ın değer ve kavramlarını psikoterapi sürecine entegre ettiğini belirterek “Henüz bu alanda veri toplama ve analiz süreçlerinin başındayız. Şu anda temel amacımız, bu yaklaşımın bilişsel davranışçı terapi (CBT) gibi yerleşik modellerle aynı standartları karşılayıp karşılamadığını görmek.” dedi. Dr. Awaad’a göre, klinik olarak uygulanabilir yeni modellerin geliştirilmesi ruh sağlığı alanı için büyük bir fırsat oluşturuyor.

Teknoloji ve yapay zekânın ruhsal iyilik hâline etkilerine de değinen Dr. Awaad, “Yapay zekâ, bize birçok alanda kolaylık sağlasa da fazla maruz kalındığında bireyin gerçeklik algısını bozabilir. Bu kopuş, yalnızlık, kaygı ve depresyon gibi sorunlara yol açabilir.” ifadelerini kullandı. Her geçen gün büyüyen veri ve dijital platformların ruh sağlığı üzerindeki etkisini göz önüne alan Dr. Awaad’ın Stanford’daki laboratuvarı, özellikle Müslüman topluluklarda yapay zekâ ve mobil uygulamaların depresyon ve yalnızlık üzerindeki etkilerini araştırıyor.

Dr. Awaad ayrıca, psikolojinin medyadan eğitime kadar geniş bir etki alanı olduğunu şu sözlerle vurguladı: “Bir hikâyeyi nasıl anlattığınız, müfredatı nasıl biçimlendirdiğiniz, hatta evrimi nasıl sunduğunuz bile bir algı sürecidir ve insan psikolojisini şekillendirir.” Bu yüzden eğitim programlarının yalnızca bilgi aktarımına dayalı değil, aynı zamanda bireylerin ruhsal dayanıklılığını destekleyecek şekilde tasarlanması gerektiğini anlattı.

Söyleşinin sonunda, Dr. Awaad modern psikolojinin sıklıkla göz ardı ettiği manevi boyuta dikkat çekti: “Modern psikoloji ruhu unuttu. Oysa insanın güçlü bir parçası ruhtur. İmam Gazâlî’nin söylediği gibi, insan psikolojisi dört parçadan oluşur: kalp, ruh, nefis ve akıl. Gerçek iyileşme, bu parçaların bütünlüğüyle mümkündür.”

Söyleşi, bireysel ve topluluk temelli ruh sağlığı yaklaşımlarının tartışılması ve katılımcıların sorularının yanıtlanmasıyla sona erdi.