Dr. Muhammad Khalifa ile “Eğitim Yönetiminde Dekolonyal Dönüş: Direnişten Yeniden İnşaya”

Enstitü Sosyalin “Dünyadan Yansımalar” serisinin son konuğu, Ohio State Üniversitesinden eğitim bilimci Dr. Muhammad Khalifa oldu. Özellikle ilk ve ortaöğretim seviyesindeki okullarda, kentsel ve kırsal alanlarda kültürel olarak duyarlı liderlik, topluluk temelli bilgi sistemleri ve özgürleştirici eğitim ortamlarının inşası konularında saha temelli çalışmaları bulunan Dr. Khalifa “Eğitim Yönetiminde Dekolonyal Dönüş: Direnişten Yeniden İnşaya” başlıklı bir sunum yaptı. 

Khalifa, kolonyal düşüncenin eğitim sistemlerinde nasıl devam ettiğini ve bu sistemlerin dönüşümü için kültürel olarak duyarlı liderliğin niçin temel olduğunu vurguladı. Kolonyalizm ile kolonyalite arasındaki ayrıma dikkat çeken Khalifa, kolonyalizmin tarihsel ve politik bir pratik olarak sona erse bile, bu pratiğin ürettiği ve meşrulaştırdığı düşünsel çerçeve olarak kolonyal düşüncenin (coloniality) sürdüğünü belirtti. Bu düşüncenin temelinde, bazı toplumların diğerlerinden üstün görüldüğü inancının yattığını söyledi.

Kolonyal eğitim sistemlerinin sadece sömürgeleştirilmiş değil, sömürgeleştirilmemiş coğrafyalarda da benimsenmiş olduğunu ifade eden Khalifa, “Bu sistemlerde tercih hakkınız yoktur; sömürgeci varsayımlar, bizzat sistemin kendisine yerleşmiştir,” diyerek eğitim alanında radikal bir “yeniden düşünme”ye ihtiyaç olduğunu vurguladı. Khalifa, ayrıca liderliğin itaat üzerine değil, ilham ve ilişki kurma üzerine inşa edilmesi gerektiğini belirtti. Khalifa, “Kolonyal düşüncenin en yıkıcı etkilerinden biri, insanların birbirleriyle kurduğu ilişkilerde insan unsurunu ortadan kaldırmasıdır. Bu durum, aramızdaki bağı zayıflatmış ve ilişkileri sadece kuralların ve otoritenin yönettiği mekanik yapılara dönüştürmüştür. Örneğin bir okulda bir öğretmenin gelişmesini istiyorsunuz ve ona ilham vermek yerine, sadece pozisyonunuzu kullanarak “Ben müdürüm, dediğimi yap” derseniz, bu gelişimi değil, itaati getirir. Bu yaklaşım, sömürgeci düşünme biçiminin bir sonucudur.” diyerek okul yöneticilerinin, öğretmenlerin ya da öğrencilerin gelişimini desteklemek için kurallar yerine empati ve topluluk bilgisine dayanması gerektiğini savundu. 

Bu çerçevede Dr. Khalifa, “Çok kültürlü, eğitimde eşitlik odaklı, yargılayıcı olmayan, topluluk bilgisine dayanan liderlik ve eğitim modelleri ancak kolonyal düşünceyle yüzleşerek mümkün olabilir. Ve bu dönüşüm sadece söylemle değil, yapıları, kurumları ve ilişkileri de değiştirecek maddi dönüşümlerle desteklenmelidir.” dedi. 

Söyleşi soru cevap oturumu ile sona erdi.